Гірдзімонт
| Гірдзімонт лац. Girdzimont / Hirdzimont | |
| Gerdmunt | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Gerd + Munt |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Кірдзімонт |
| Зьвязаныя імёны | Мантыгерд |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Гірдзімонт» | |
Гірдзімонт (Кірдзімонт) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Гардмунд, Гердмунд, Гердмунт або Гертмунд (Gardmund[1][2], Gerdmund[a][3], Gerdmunt[b][4], Gertmund[5]) і Мундгерд (Mundgerd[6][7], Mundgærðr[8][9]) — імёны германскага паходжаньня[10]. Іменная аснова -гард- (-герд-, -герт-) (імёны ліцьвінаў Альгерд, Вісігерд, Тэўтыгерд; германскія імёны Algardus, Wisgeard, Teutgerdis) паходзіць ад гоцкага gairdan 'падпяразваць' (пераноснае 'ахоўваць'), garda 'агароджа' (пераноснае 'ахова, бясьпека')[11], а аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Валімонт, Жыгімонт, Скірмунт; германскія імёны Walmont, Sigimunt, Sciremunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[12] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[13]. Такім парадкам, імя Гердымонт азначае «ахова гарлівасьці» (тое ж, што і імя Мантыгерд)[14].
Германскі характар літоўскіх імёнаў з асновай -монт- (-мант-) — як і запазычаньне самой асновы з германскіх моваў — сьцьвердзілі францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн[15] і амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн[16].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: in curia Girdemanthen (Хроніка Лівоніі Германа Вартбэрга)[17]; Кирдимонъту[c] чотыри чоловеки[18], Станку Киртимонътовичу три чоловеки[19] (1440—1492 гады); перелаичане на имя Ямонтъ Мостевичъ а Станько Кгирдимонтовичъ (22 красавіка 1496 году)[20].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Кірдзімонт — літоўскі баярын, які атрымаў ад вялікага князя Казімера чатыры чалавекі
- Станька Кірцімонтавіч († па 1496) — літоўскі баярын, які атрымаў ад вялікага князя Казімера тры чалавекі ў Дубічох
- Якуб Гірдзімонт Шымковіч (Jakub Girdzimont Szymkowicz) — электар караля польскага і вялікага князя літоўскага Міхала Карыбута Вішнявецкага ад Віленскага ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага[21]
- Самуэль Казімер Шымковіч Гірдзімонт — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, канюшы смаленскі ў 1674—1677 гадох[22]
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Gerdmund Hokansson (1459 год)
- ^ Valentin Gerdmunt (1787 год)
- ^ У старабеларускай мове выбухны г перадаваўся, як праз кг (гк), так і праз к
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ History of Christian Names. Vol. 2. — London, 1878. P. 241.
- ^ A dictionary of English and Welsh surnames. — London, 1901. P. 309.
- ^ Meddelanden från Norra Smålands fornminnesförening. — Jönköping, 1907. S. 15.
- ^ Genealogy research Landetaten, Etaten, København, All Danish Census data for year 1787, Danish Family Search
- ^ Wichert L. Personale Mythen des Nationalsozialismus: Die Gestaltung des Einzelnen in literarischen Entwürfen. — Wilhelm Fink, 2018. S. 117.
- ^ Mundgerd, Nordic Names
- ^ Ray O. Vore navne: en etymologisk navnebok med fyldige utredninger. — Chicago, 1944. S. 246.
- ^ Peterson L. Nordiskt runnamnslexikon. — Institutet för språk och folkminnen, 2007.
- ^ Mundgærðr, Nordic Names
- ^ Naumann H. Altnordische Namenstudien. — Berlin, 1912. S. 54.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 22.
- ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
- ^ Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.
- ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 103.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 21.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 51.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 6 (1494—1506). — Vilnius, 2007. P. 138.
- ^ Dunin Borkowski J., Dunin Wąsowicz M. Elektorowie królów Władysława IV, Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III // Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. T. 1 (1908—1909). — Lwów, 1910. S. 55.
- ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 4. Ziemia smoleńska i województwo smoleńskie XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2003. S. 92.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)