Гія Канчэлі

Гія Канчэлі
	Гія Канчэлі
	па-грузінску: გია ყანჩელი
Дата нараджэньня	10 жніўня 1935
Месца нараджэньня	Тыфліс, ЗСФСР, СССР;
Дата сьмерці	2 кастрычніка 2019 (84 гады)
Месца сьмерці	Тбілісі, Грузія;
Месца пахаваньня	Дыдубійскі пантэон[d];
Месца вучобы	Тбіліскі дзяржаўны ўнівэрсытэт (1959); Тбіліская дзяржаўная кансэрваторыя[d] (1963);
Прафэсія	кампазытар, кінакампазытар, музычны пэдагог
Навуковая сфэра	музыка
Жанры	сымфонія, музыка да фільмаў
Інструмэнты	фартэпіяна
Лэйблы	ECM Records[d]
Узнагароды	; Народны артыст Грузінскай ССР[d] Дзяржаўная прэмія імя Шаты Руставэлі[d] прэмія Вольфа ў мастацтве[d] (2008)
Подпіс
	Гія Канчэлі ў Вікісховішчы

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Канчэлі.

Гі́я (Георгі) Алякса́ндравіч Канчэ́лі (па-грузінску: გია ალექსანდრეს ძე ყანჩელი; 10 жніўня 1935, Тыфліс — 2 кастрычніка 2019, Тбілісі) — савецкі і грузінскі кампазытар, пэдагог. Народны артыст СССР (1988). Ляўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР (1976) і Дзяржаўнай прэміі Грузінскай ССР імя Шаты Руставэлі (1981).

Аўтар сымфанічнай і камэрнай музыкі. Напісаў музыку да шматлікіх драматычных спэктакляў, дзясяткаў кінафільмаў, у тым ліку такім папулярным, як «Міміно» і «Кін-дза-дза!».

Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Нарадзіўся 10 жніўня 1935 року ў Тыфлісе (цяпер Тбілісі, Грузія) ў сям’і лекара.

Скончыў музычную школу, пасьля — геалягічны факультэт Тбіліскага ўнівэрсытэту (1959)^[6], пасьля паступіў у Тбіліскую кансэрваторыю, якую скончыў у 1963 року па клясе кампазыцыі Ёны Тускіі.

З 1970 року выкладаў у Тбіліскай кансэрваторыі (кляс інструмэнтоўкі).

З 1971 року — загадчык музычнай часткі Тбіліскага тэатру імя Шаты Руставэлі.

З 1979 року — сакратар Саюзу кампазытараў Грузінскай ССР. Сябра Саюзу кінэматаграфістаў Грузінскай ССР.

З 1991 року жыў у Бэрліне (Нямеччына), дзе атрымаў стыпэндыю Нямецкай акадэміі мастацтваў. З 1995 року жыў у Антвэрпэне (Бэльгія) на запрашэньне Каралеўскага філярманічнага аркестру Фляндрыі.

Апошнія гады жыцьця быў цяжка хворы. Памёр у Тбілісі ад сэрцавай няздатнасьці 2 кастрычніка 2019 року, правёўшы некалькі месяцаў у больніцы. Пахаваны ў Дыдубійскім пантэоне.

Творчасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

	Гэтая старонка патрабуе перакладу. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, адрэдагаваўшы яе. (дапамога)

Творы для музычнага тэатру

«Музыка для жывых», опэра ў 2 актах (1982—84, рэд. 1999)

Творы для аркестру

Канцэрт для аркестру (1961)
Largo і Allegro для фартэпіяна, літаўраў і струннага аркестру (1963)
Сымфонія № 1 (1967)
Сымфонія № 2 «Песнасьпевы» (1970)
Сымфонія № 3 (1973)
Сымфонія № 4 «Памяці Мікелянджэлё» (1974)
Сымфонія № 5 (1977)
Сымфонія № 6 (1978-80, рэд. 1981)
Сымфонія № 7 «Эпілёг» (1986, рэд. 1991)
«Аплаканы ветрам», літургія памяці Гіві Арджанікідзэ для вялікага аркестру і саліравальнага альту (1989)
«Ранішнія малітвы» для альтовай флейты, малога аркестру і фанаграмы (1990). 1-я частка нізкі «Жыцьцё без Раства».
«Abii ne viderem» для альтовай флейты і малога аркестру (1992)
«Noch einen Schritt…» для альта за сцэнай, аркестру і фанаграмы (1992)
«Flügellos» для вялікага аркестру (1993)
«Trauerfarbenes Land» для вялікага аркестру (1994)
«V & V (Violin and Voice)» для скрыпкі, аркестру і фанаграмы (1994)
«…à la Duduki» для брас-квінтэту і аркестру (1995)
«Simi» для віялянчэлі і вялікага аркестру (1995)
«Valse Boston» для фартэпіяна і струннага аркестру (1996)
«Childhood Revisited» для габою і малога аркестру (1998)
«Sio» для фартэпіяна, ударных і струннага аркестру (1998)
«Rokwa» для вялікага аркестру (1999)
«…Al niente» для вялікага аркестру (2000)
«Eine Kleine Daneliade» для скрыпкі, фартэпіяна, ударных (ad libitum) і струннага аркестру (2000)
«Ergo» для вялікага аркестру (2000)
«Fingerprints» для вялікага аркестру (2002)
«Lonesome» для скрыпкі і вялікага аркестру (2002)
«Warzone» для вялікага аркестру (2002)
«Twilight» для 2 скрыпак і малога аркестру (2004)
«Ex Contrario» для 2 скрыпак і малога аркестру (2006)
«Kàpote» для акардэону і малога аркестру (2006)
«Broken Chant» для габою, скрыпкі і аркестру (2007)
«Silent Prayer» для скрыпкі, віялянчэлі, малога аркестру і фанаграмы (2007)
«Bridges to Bach» для скрыпкі і малога аркестру (2010)
«Lingering» для вялікага аркестру (2012)
«Nu.Mu.Zu» для вялікага аркестру (2015)

Камэрная і сольная інструмэнтальная музыка

Квінтэт для духавых (1961)
«Начныя малітвы» для струннага квартэту і фанаграмы (1992). 4-я частка нізкі «Жыцьцё без Раства».
«Magnum ignotum» для духавых, кантрабасу і 3 фанаграмаў (1994)
«Having Wept» для віялянчэлі солё (1994)
«Rag-Gidon-Time» для скрыпкі і фартэпіяна (1995)
«Instead of a Tango» для скрыпкі, кантрабасу, фартэпіяна і банданэону (1996)
«Time… and Again» для скрыпкі і фартэпіяна (1996)
«In l’Istesso Tempo» для фортэпіяннага квартэту (1997)
«With a Smile for Slava» для віялянчэлі і фартэпіяна (1997)
«Ninna Nanna» для флейты і струннага квартэту (2008)
«Simple Music for Piano» (2009)
«Chiaroscuro» для струннага квартэту (2010)
Квінтэт для духавых (2013)

Вакальная і харавая музыка

«Сьветлая туга» для 2 дзіцячых галасоў, дзіцячага хору і вялікага аркестру (1984-85)
«Дзённыя малітвы» для дзіцячага голасу, клярнэту і малога аркестру (1991). 2-я частка нізкі «Жыцьцё без Раства».
«Вечаровыя малітвы» для 8 контральта і малога аркестру (1992). 3-я частка нізкі «Жыцьцё без Раства».
«Psalm 23» для сапрана і малога аркестру (1993)
«Exil» для сапрана, альтовай флейты, струнных і сынтэзатара (1993-94). 1-я частка — камэрная вэрсія папярэдняга твору.
«Caris Mere» для сапрана і альта (1994)
«Lament», канцэрт памяці Люіджы Нона для сапрана, скрыпкі і вялікага аркестру (1994)
«Diplipito» для контратэнару, віялянчэлі і малога аркестру (1996-97)
«And Farewell Goes out Sighing…» для контратэнару, скрыпкі і вялікага аркестру (1999)
«Styx» для зьмяшанага хору, альта і аркестру (1999; рэд. для зьмяшанага хору, скрыпкі і аркестру — 2007)
«Don’t Grieve», вакальна-сымфанічная сюіта для барытону і вялікага аркестру (2001)
«Little Imber» для мужчынскага голасу, мужчынскага хору, флейты, габою, гітары, сынтэзатара, струнных і фанаграмы (2003)
«Amao omi» для зьмяшанага хору і квартэту саксафонаў (2005)
«Helesa» (2005)
«Lulling the Sun» для зьмяшанага хору і ўдарных (2008)
«Dixi» для зьмяшанага хору і вялікага аркестру (2009)
«Angels of Sorrow» для дзіцячага хору, скрыпкі, віялянчэлі і малога аркестру (2013)
«Deda Ena» («Родная мова») для дзіцячага хору і аркестру (2017)

Музыка для кіно

1964 — Дзеці мора
1965 — Золата (мультыплікацыйны)
1967 — Сумны раман (мультыплікацыйны)
1968 — Незвычайная выстава
1968 — Дзяўчына Кератміяні (кароткамэтражны)
1968 — Не тужы!
1970 — Утаймавальнік (мультыплікацыйны)
1970 — Канкурэнцыя (мультыплікацыйны)
1970 — Феола (кароткамэтражны) (Мяч, пальчатка і капітан (кінаальманах))
1970 — Жбан (кароткамэтражны)
1971 — Суседзі (кароткамэтражны) (Даўным-даўно (кінаальманах)) (разам з Надарам Габуніям)
1971 — Я, сьледчы
1972 — Калі заквітнелі мігдалы
1972 — Белыя камяні (кароткамэтражны) (Белыя камяні (кінаальманах))
1972 — Марскі воўк (кароткамэтражны) (Белыя камяні (кінаальманах))
1972 — Глядыятар (кароткамэтражны) (Белыя камяні (кінаальманах))
1972 — Старыя зурначы
1973 — Рэкорд
1973 — Сыбірскі дзед
1974 — Дзівакі (разам з Джансугас Кахідзэ)

Удзел у фільмах

2001 — Гія Канчэлі (дакумэнтальны)
2011 — Гія Канчэлі. Жыцьцё ў гуках (дакумэнтальны)
2012 — Міміно (Тайны савецкага кіно (дакумэнтальны))
2012 — Георгі Данэлія. Між выдумкай і рэальнасьцю (дакумэнтальны)

Музыка да спэктакляў

Прэміі і ўзнагароды[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Заслужаны дзяяч мастацтваў Грузінскай ССР (1972)
Народны артыст Грузінскай ССР (1980)
Народны артыст СССР (1988)
Дзяржаўная прэмія СССР (1976) — за 4-ю сымфонію «Памяці Микеланджело»
Дзяржаўная прэмія Грузінскай ССР імя Шата Руставэлі (1981) — за спэктакль «Рычард III» У. Шэксьпіра
Дзяржаўная прэмія Грузіі (1981)
Ордэн Гонару (Грузія) (1995)
Прэмія «Ніка» (1987, за найлепшую музыку да фільму — «Кін-дза-дза»)
Прэмія «Трыюмф» (1998)
Прэмія «Чайка»
Прэмія Вольфа (2008)
Усесаюзны кінафэстываль (Прыз Саюзу кампазытараў Летувіскай ССР за найлепшую музыку да фільму — «Твой сын, зямля», 1981)
Акадэмік Расейскай акадэміі кінэматаграфічных мастацтваў «Ніка»
Ганаровы грамадзянін Тбілісі (2007).

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ ^а ^б Giya Kancheli // Musicalics (фр.)
^ ^а ^б Архіў гістарычных запісаў — 1808.
^ http://georgiatoday.ge/news/17548/Legendary-Georgian-Composer-Giya-Kancheli-Dies-at-the-Age-of-84
^ IMDb (анг.) — 1990.
^ Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
^ Зейфас Н. Гия Канчели

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Зейфас Н. Гия Канчели в диалогах. — М.: Музыка, 2005. — 588 с. — ISBN 5-7140-0402-7

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гія Канчэлі: прыгажосьць не ўратуе сьвет, і нішто яго не ўратуе (рас.)
Інтэрвію з Гіям Канчэлі (рас.) на Радыё „Свабода“

Шаблён:Прэмія Вольфа ў мастацтве

[_6825fb25824bde34-1] а ^б Giya Kancheli // Musicalics (фр.)

[_6f0e02e747a2ce65-2] а ^б Архіў гістарычных запісаў — 1808.

[_4b9ebc86627dec37-3] ttp://georgiatoday.ge/news/17548/Legendary-Georgian-Composer-Giya-Kancheli-Dies-at-the-Age-of-84

[_e8f56826a847abae-4] IMDb (анг.) — 1990.

[_1c229842ed686bfc-5] Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі

[zeif-6] Зейфас Н. Гия Канчели

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Нарматыўны кантроль
Міжнародныя	FAST МІСН VIAF
Нацыянальныя	Нарвэгія Гішпанія Францыя Зьвесткі НБФ Нямеччына Ізраіль Фінляндыя Бэльгія ЗША Швэцыя Латвія Японія Чэхія Нідэрлянды Польшча
Навуковыя	CiNii
Артысты	BRAHMS MusicBrainz
Асобы	Нямецкія біяграфіі
Іншыя	SNAC IdRef