Геоід

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
1. Сусьветны акіян
2. Зямны эліпсоід
3. Стромыя лініі
4. Цела Зямлі
5. Геоід

Геоід (літаральна — «нешта падобнае да Зямлі») — геамэтрычнае цела, адбівалае разьмеркаваньне патэнцыялу[1] сілы цяжару на Зямлі, важнае паняцьце ў геадэзіі.

Вызначэньне паняцьця «геоід»[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Геоід вызначаецца як эквіпатэнцыяльная паверхня зямнога поля цяжару (уровенная паверхня), прыблізна супадальная зь сярэднім узроўнем водаў Сусьветнага акіяна у неабураным стане і ўмоўна працягнутая пад мацерыкамі. Адрозненьне рэальнага сярэдняга узроўню мора ад геоіда можа дасягаць 1 м. Па вызначэньні эквіпатэнцыяльнай паверхні, паверхня геоіда ўсюды пэрпэндыкулярная стромай лініі.

Некаторыя аўтары пазначаюць вышэйапісанае паняцьце тэрмінам не «геоід», а «асноўная уровенная паверхня», у той час як сам геоід вызначаецца як 3-мернае цела, абмежаванае гэтаю паверхняю.[2]

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Тэрмін «геоід» быў прапанаваны ў 1873 годзе нямецкім матэматыкам Яганам Бэнэдыктам Лістынгам для пазначэньня геамэтрычнай фігуры, больш сапраўды адбівалае форму Землі, чым эліпсоід кручэньня.

Ужываньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Геоід зьяўляецца паверхняю, адносна якое вядзецца адлік вышыняў над узроўнем мора. Дакладныя веды геоіда неабходны, у прыватнасьці, у навігацыі — для вызначэньня вышыні над узроўнем мора на аснове геадэзічнае вышыні, непасрэдна вымяранае GPS-прымачамі, а таксама ў фізычнай акіяналёгіі — для вызначэньня вышыняў марское паверхні.

Квазігеоід[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўны артыкул: Квазігеоід

Постаць геоіда залежыць ад разьмеркаваньня масаў і шчыльнасьцяў у целе Зямлі. Яна не мае дакладнага матэматычнага выраза і зьяўляецца практычна неазначальнае, у сувязі з чым у геадэзічных вымярэньнях у Расеі і некаторых іншых краінах замест геоіда выкарыстоўваецца яго набліжэньне — квазігеоід. Квазігеоід, у адрозненьне ад геоіда, адназначна вызначаецца па выніках вымярэньняў, супадае з геоідом на тэрыторыі Сусьветнага акіяна і вельмі блізкі да геоіду на сушы, адхіляючыся толькі на некалькі сантымэтраў на раўніннай мясцовасьці і не больш чым на 2 мэтра ў высокіх горах.

Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]