Васіль Кандзінскі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Васіль Кандзінскі
В.В. Кандзінскі
Імя пры нараджэньні Васіль Васільевіч Кандзінскі
Дата нараджэньня 4 (16) сьнежня 1866[1][2][3][…]
Месца нараджэньня Масква(Расейская імпэрыя)
Дата сьмерці 13 сьнежня 1944(1944-12-13)[4][2][5][…] (77 гадоў)
Месца сьмерці Нёі-сюр-Сэн (Францыя, каля Парыжу)
Прычына сьмерці інсульт
Месца пахаваньня
Адукацыя прыватная студыя Антона Ашбэ (Мюнхэн), Акадэмія Вытанчаных Мастацтваў (Мюнхэн)
Месца вучобы
Занятак мастак, графік і тэарэтык выяўленчага мастацтва
Навуковая сфэра малярства
Месца працы
Жанры малярства, графіка[d], тэорыя і абстракцыянізм[7][8]
Плынь абстракцыянізм
Пад уплывам Стагі сена[d], Лёэнгрын[d], Гелена Блавацкая[d], пуантылізм, фавізм[d], Блакітная ружа[d], музыка, Рыхард Вагнэр, Клёд Манэ, Эдвард Мунк, Вінцэнт ван Гог, Анры Матыс, Паблё Пікаса, Вальтэр Гропіюс і Рудольф Штайнэр[d]
Сайт wassilykandinsky.net (анг.)
Подпіс Выява аўтографу

Васіль Васільевіч Кандзінскі (16 сьнежня 1866, Масква — 13 сьнежня 1944, Нёі-сюр-Сэн, Францыя) — расейскі мастак, графік і тэарэтык выяўленчага мастацтва, адзін з заснавальнікаў абстракцыянізму. Кандзінскі пайшоў зь сям’і нерчанскіх купцоў, нашчадкаў катаржнікаў. Яго бабуля была тунгускай князёўнай Ганцімуравай, а бацька быў прадстаўніком старажытнага забайкальскага (Кяхта) роду Кандзінскіх, якія паходзілі ад прозьвішча князёў мансійскага Кандзінскага княства.

Творчасьць Васіля Васільевіча Кандзінскага — унікальная зьява расейскага й эўрапейскага мастацтва. Менавіта гэтаму мастаку, нададзенаму магутнай здольнасьцю, бліскучым інтэлектам і тонкай духоўнай інтуіцыяй, наканавана было зьдзейсьніць сапраўдны пераварот у жывапісе й стварыць першыя абстрактныя кампазыцыі.

Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Лёс Кандзінскага складаўся не зусім звычайна. Да трыццаці гадоў ён і не падумваў пра мастацтва. Скончыўшы ў 1893 г. юрыдычны факультэт Маскоўскага ўнівэрсытэта, ён пачаў працаваць над дысэртацыяй, удзельнічаў у этнаграфічнай экспэдыцыі на поўнач Расеі, а ў 1896 г. атрымаў запрашэньне з унівэрсытэта ў Дэрпце (цяпер Тарту, Эстонія) заняць пасаду прыват-дацэнта. Але ў тым жа годзе Кандзінскі раптам зьмяніў сваё жыцьцё. Нагодай для гэтага паслужыла ўражаньне ад карціны «Стог сена» Клода Манэ на Францускай індустрыяльнай і мастацкай выставе ў Маскве. Адмовіўшыся ад катэдры, ён зьехаў у Нямеччыну вучыцца жывапісу. Кандзінскі абгрунтаваўся ў Мюнхене, які на мяжы стагоддзяў быў прызнаным цэнтрам нямецкага мадэрну. Ён займаўся спачатку ў прыватнай школе жывапісу, а пазьней у Мюнхэнскай акадэміі майстэрства ў Франца фон Штука.

Знаходзячыся ў Нямеччыне, Кандзінскі амаль кожны год наведваў Расею й уяўляў свае працы на выставах Маскоўскага таварыства мастакоў, Новага грамадзтва мастакоў і інш. У часопісах «Сьвет мастацтва» й «Апалон» зьяўляліся яго артыкулы пра мастацтва Нямеччыны, які згулялі гэткую важкую ролю ў фармаваньні творчай асобы жывапісца. У той жа час Кандзінскага хвалявала й натхняла руская мастацкая традыцыя: абразы, старажытныя храмы, казачныя пэрсанажы. Усе яны часта прысутнічаюць у яго працах, што кажа пра ўплыў на яго майстроў «Сьвету мастацтва».

Кандзінскі быў прыроджаным лідэрам. Ужо з 1901 году, ледзь скончыўшы навучаньне, ён узначаліў мастацкае грамадзтва «Фаланга», удзельнічаў у яго выставах і працаваў у створанай пры ім школе. У 1909 годзе майстар арганізаваў «Новае мюнхэнскае мастацкае аб’яднаньне», а ў 1912 годзе — групу «Сіні вершнік».

З Расеі — назаўжды[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Мастак пакінуў Расею назаўжды пасьля таго, як быў пасланы ў камандзіроўку ў Бэрлін (1921). У Нямеччыне выкладаў у «Баўхаўсе» (з 1922, у Ваймары й Дэсаў), займаючыся галоўным чынам агульнай тэорыяй формаўтварэньня; выказаў свой пэдагагічны досьвед у кнізе «Кропка й лінія на плоскасьці», выдадзенай на нямецкай мове ў 1926 годзе. Яго касмалягічныя фантазіі (графічная сэрыя «Малыя сусьветы», 1922) знаходзяць у гэты пэрыяд больш рацыянальна-геамэтрычны характар, збліжаючыся з прынцыпамі супрэматызму й канструктывізму, але захоўваючы сваю яркую й рытмічную дэкаратыўнасьць («У чорным квадраце», 1923; «Некалькі кругоў», 1926; абедзьве карціны — у Музэі С. Гугенхайма, Нью-Ёрк). У 1924 майстар утварыў разам зь Яўленскім, Л. Фэйнінгэрам і П. Клеэ аб’яднаньне «Сіняя чацьвёрка», уладкоўваючы зь імі сумесныя выставы. Выступіў як мастак сцэнічнай вэрсіі сюіты М. П. Мусаргскага «Малюнак з выставы ў тэатры Дэсаў» (1928).

Пасьля зачыненьня нацыстамі «Баўхаўса» (1932) пераехаў у Бэрлін, а ў 1933 — у Францыю, дзе жыў у Парыжы й яго прыгарадзе Нёйі-сюр-Сэн. Выпрабаваўшы значнае ўзьдзеяньне сюррэалізму, усё часьцей уводзіў у свае карціны — нароўні зь ранейшымі геамэтрычнымі структурамі й знакамі — аморфныя элемэнты, падобныя нейкім першасным арганізмам, якія параць у міжплянэтнай пустэчы («Дамінантная крывая», 1936; «Блакітнае неба», 1940, Цэнтар Ж. Пампіду, Парыж; «Разнастайныя дзеяньні», 1941, музэй С. Гугэнхайма, Нью-Ёрк). З пачаткам нямецкай акупацыі (1939) намерваўся эмігрыраваць у ЗША й правёў некалькі месяцаў у Пірэнэях, але ў выніку вярнуўся ў Парыж, дзе працягваў актыўна працаваць, у тым ліку над праектам камэдыйнага фільма-балета, сумесна з кампазытарам Гартманам.

Найбольш вядомыя працы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Рэйнгардт Л. Абстракцыянізм, у кн.: Мадэрнізм. Аналіз і крытыка асноўных кірункаў, М., 1969, с. 101—111.
  • Grohmann W. Wassily Kandinsky. Life and work, N. Y., 1958.
  • Baedecker. Deutschland. Verlag Karl Baedeker. 2002. — ISBN 3-8297-1004-6
  • Schulz,Paul Otto.Ostbauern.Köln:DuMont, 1998 — ISBN 3-7701-4159-8
  • Азізян І.А.. Масква В.В.Кандзінскага // Архітэктура ў гісторыі расейскай культуры. Выд. 2: Сталічнае места. М.: УРСС, 1998. — ISBN 5-88417-145-9 С. 66—71.
  • Азізян І.А.. Канцэпцыя узаемадзеяньня мастацтва й генэзіс діалагізма XX стагодзьдзя (Вячаслаў Іваноў і Васіль Кандзінскі) // Авангард 1910-х — 1920-х гадоў. Узаемадзеяньне мастацтва. — М., 1998.
  • Рапапорт А. Кандзінскі ў Лёндане // Rossica. — 2002.— Issue 7/8: Revelations in Colour: Dionisy & Kandinsky. Или: Kandinsky in London // Idem.
  • Валерый Турчын. Кандзінскі ў Расеі. М.: Мастак і кніга, 2005. — 448 с — ISBN 5-9900349-1-1
  • Азізян І.А.. Тэарэтычная спадчына В.В. Кандзінскага ў мастацкай сьвядомасьці XX стагодзьдзя // Пытаньні тэорыі архітэктуры: Архітэктурна-тэарэтычная думка Новага й Найноўшага часу / Зборнік навуковых прац пад рэд. І.А. Азізян. — М.: КомКніга, 2006. С. 189—249.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Васіль Кандзінскісховішча мультымэдыйных матэрыялаў