Біблія Густава Вазы

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Біблія Густава Вазы

Бі́блія Густава Вазы (па-швэдзку: Gustav Vasas bibel, часам Vasabibeln, поўная назва Biblia, Thet är: All then Helgha Scrifft, På Swensko) — першы поўны пераклад Бібліі на швэдзкую мову, які быў зроблены ў час кіраваньня караля Густава Вазы. Пераклад ажыцьцяўляўся ў два этапы: спачатку, у 1526 быў перакладзены Новы Запавет, а ў 1541 годзе была перакладзеная ўся Біблія.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У 1526 годзе пабачыў сьвет пераклад Новага Запавету на швэдзкую мову, зроблены пераважна Ляўрэнтыюсам Андрээ і Оляўсам Пэтры. У 1541 годзе быў завершаны пераклад усёй Бібліі цалкам, прыкладам для якога паслужыў пераклад 1534 году на нямецкую мову, зроблены Мартынам Лютэрам. У выданьні 1541 году быў апрацаваны і пераклад Новага Запавету, які аднак адрозьніваўся ад выданьня 1526 году зусім нязначна. Для гэтага выданьня была створана камісія на чале з арцыбіскупам Ляўрэнтыюсам Пэтры. Наступныя выданьні на швэдзкай мове выходілі ў 1618 (Біблія Густава II Адольфа) і ў 1703 годзе (Біблія Карла XII).

Значэньне для швэдзкай мовы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Біблія Густава Вазы мела настолькі важнае значэньне для разьвіцьця швэдзкай мовы, што мяжу паміж старажытнашвэдзкай і новашвэдзкай мовай сталі праводзіць па 1526 — годзе выданьня перакладу Новага Запавету. У гэтым выданьні былі, напрыклад, упершыню ўведзеныя літары Ä і Ö, якія існуюць і ў сучаснай швэдзкай мове. Цікава, што пераклад 1541 году часам зьяўляецца нават больш архаічным за пераклад 1526 году: напрыклад, у ім выкарыстоўваюцца скланеньні (якія паступова зьніклі са швэдзкай мовы).

Прыклады[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

З «Thet Nyia Testamentit på Swensko» (1526): Мацьвей 5:38-42: J haffuen hördt, ath thet är sagt / ögha för ögha / och tand för tand / Men iagh sägher idher / athi skolen ey stå thet onda emoot / vthan är thet så någhor slåår tigh wedh thet höghra kinbenet / så wendt honom och thet andra til / Och om någhor wil gå til retta medh tigh / och tagha tin kiortel j frå tigh / lät honom och haffua kåpona medh / Och om någhor nödhgar tigh ena milo / så gack twå medh honom / Geff honom som aff tigh bedhes / och wendt tigh ey j frå honom / som någhot wil läna aff tigh.

З поўнага перакладу (1541): J haffuen hördt, at thet är sagdt, Ögha för ögha, Tand för tand. Men iagh sägher idher, at j skolen icke stå thet onda emoot, Vthan är thet så, at någhor slåår tigh widh thet höghra kindbenet, så wendt honom ock thet andta til. Och om någhor wil gå til retta medh tigh, och tagha tin kiortel jfrå tigh, lät honom ock haffua kåpona medh. Och om någhor nödhgar tigh ena milo, så gack twå medh honom. Giff honom som aff tigh bedhes, och wendt tigh icke jfrå honom, som någhot wil läna aff tigh.

Па-беларуску:

Чулі, што сказана: «Вока за вока, зуб за зуб». А Я вам кажу: Не праціўцеся злому; а калі б хто ўдарыў у правую шчаку тваю, настаў яму і другую. І таму, хто хоча з табой судзіцца і кашулю ўзяць, дай яму і плашч. І калі б хто цябе змушаў ісьці зь ім мілю, ідзі зь ім дзьве. Калі цябе нехта просіць чаго, дай яму; і не адварочвайся ад таго, хто ў цябе просіць пазычыць.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]