Клічаў

Клічаў лац. Kličaŭ
У цэнтры места
Герб Клічава Сьцяг Клічава
Першыя згадкі:	1592
Горад з:	2000
Краіна:	Беларусь
Вобласьць:	Магілёўская
Раён:	Клічаўскі
Насельніцтва:	7512 чал. (2018)
Часавы пас:	UTC+3
Тэлефонны код:	+375 2236
Паштовы індэкс:	213900
СААТА:	7230501000
Нумарны знак:	6
Геаграфічныя каардынаты:	53°28′58″ пн. ш. 29°20′28″ у. д.
Клічаў на мапе Беларусі ± Клічаў Клічаў
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Клі́чаў — места ў Беларусі, на рацэ Ольсе. Адміністрацыйны цэнтар Клічаўскага раёну Магілёўскай вобласьці. Насельніцтва на 2018 год — 7512 чалавек. Знаходзіцца за 91 км на паўднёвы захад ад Магілёва, за 7 км ад чыгуначнай станцыі Нясёта (лінія Магілёў — Асіпавічы).

Клічаў — даўняе мястэчка гістарычнай Аршаншчыны (частка Віцебшчыны).

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўпамін пра Клічаў як вёску Аршанскага павету Віцебскага ваяводзтва датуецца 1592 годам. Пад 1738 годам ён упамінаецца як дзяржаўнае сяло (20 гаспадарак) у складзе Любашанскага староства.

У 1775 годзе Клічаў меў статус мястэчка (25 двароў) і ўваходзіў у Мацэвіцкае войтаўства.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Клічаў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Ігуменскім павеце Менскай губэрні. На 1859 год у мястэчку было 57 двароў. У 1865 годзе статус Клічава панізілі да сяла, у якім было 79 двароў, дзейнічала царква. На 1886 год у Клічаве было 50 двароў. Паводле вынікаў перапісу 1897 году, існавалі аднайменныя сяло (77 двароў, кіравалася валасной управай Даўжанскай воласьці), і мястэчка (падпарадкоўвалася мяшчанскай управе). У мястэчку Клічаве разьмяшчаліся народная вучэльня (з 1875 году), царква Сьвятой Тройцы (у 1894 годзе ўзьвялі новы будынак) юдэйскі малітоўны дом, хлебазапасны магазын, 4 крамы, шынок, 4 млыны; 2 разы на год праводзіліся кірмашы. Побач зь ім знаходзіўся фальварак Клічаў, уладаньне графа Патоцкага. У 1904—1914 гадох у мястэчку працавала гута, на якой выраблялі бутэлькі, аптэчны, парцалянавы і хімічны посуд.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Клічаў занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Клічаў абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР, аднак 16 студзеня Масква адабрала мястэчка разам зь іншымі этнічна беларускімі тэрыторыямі ў склад РСФСР. У 1924 годзе Клічаў вярнулі БССР, дзе 17 ліпеня 1924 году ён стаў цэнтрам раёну Бабруйскай акругі (з 20 лютага 1938 году ў Магілёўскай вобласьці). 27 верасьня 1938 году Клічаў атрымаў афіцыйны статус пасёлку гарадзкога тыпу. На 1940 год тут працавалі маслазавод, 2 хлебазаводы, раённы прамысловы камбінат (з 1930 году), шавецкая, кравецкая і кандытарская арцелі, завод безалькагольных напояў, тэлеграф, пошта, радыёвузел, бібліятэка, лясная прамысловая гаспадарка, сярэдняя школа, паліклініка, мэтэастанцыя. У Другую сусьветную вайну з 5 ліпеня 1941 да 28 ліпеня 1944 году мястэчка знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху. У чэрвені 1942 году, каля Клічава за 10 дзён утварыўся першы на тэрыторыі Беларусі партызанскі аэрадром. Дзейнічаў Клічаўскі апэратыўны цэнтар, які кіраваў аднайменным партызанскім злучэньнем.

У 1944—1954 гадох Клічаў уваходзіў у склад Бабруйскай вобласьці, у 1962—1965 гадох — у Качэрыцкім раёне. 11 верасьня 2000 году ён атрымала статус места. 3 студзеня 2005 году афіцыйна зацьвердзілі герб і сьцяг Клічава.

• Мястэчка на старых здымках
• 
  Залатая вуліца, 1920-я гг.
• 
  7-я (выпускная) кляса школы, 1927 г.
• 
  Хлебная крама, 1934 г.
• 
  Мітынг на Рынку, 1940 г.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1865 год — 427 чал.; 1886 год — 390 чал.; 1897 год — 608 чал. у мястэчку Клічаве і 30 чал. у фальварку Клічаве
• XX стагодзьдзе: 1933 год — 1,9 тыс. чал.; 1972 год — 5,3 тыс. чал.; 1997 год — 8,6 тыс. чал.; 1998 год — 8,6 тыс. чал.
• XXI стагодзьдзе: 2004 год — 7,7 тыс. чал.; 2006 год — 7,5 тыс. чал.; 2008 год — 7,2 тыс. чал.; 2009 год — 7521 чал. (перапіс); 2015 год — 7407 чал.; 2016 год — 7423 чал.; 2017 год — 7457 чал.; 2018 год — 7512 чал.

Адукацыя

У Клічаве працуюць аграрна-тэхнічны каледж, УПК, 2 сярэднія, мастацкая і спартовая школы.

Мэдыцына

Мэдычнае абслугоўваньне насельніцтва ажыцьцяўляе меская лякарня.

Культура

Дзейнічаюць дом культуры, 2 бібліятэкі, краязнаўчы музэй.

Забудова

Плян

У забудове пераважаюць дамы сядзібнага тыпу. Цэнтар фармуюць 2—5-павярховыя будынкі. Утварыўся лесапарк, дэндрарый.

Вуліцы і пляцы

Афіцыйная назва	Гістарычная назва
Пралетарская вуліца	Залатая вуліца

Эканоміка

Працуюць прадпрыемствы харчовай, дрэваапрацоўчай, лесанарыхтоўчай прамысловасьці.

• Прыватнае ўнітарнае прадпрыемства «Камбінат каапэратыўнай прамысловасьці» Клічаўскага раённага спажывецкага таварыства
• Унітарнае камунальнае прадпрыемства «Побытпаслугі».

Турыстычная інфармацыя

Будынак на гістарычнай Залатой вуліцы

Інфраструктура

Дзейнічае Клічаўскі краязнаўчы музэй. Спыніцца можна ў гатэлі «Ольса».

Славутасьці

• Могілкі юдэйскія

Страчаная спадчына

• Царква Сьвятой Тройцы (XVIII ст.)

Літаратура

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 8: Канто — Кулі. — 576 с. — ISBN 985-11-0144-3
• Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 4: Кадэты — Ляшчэня. — 432 с. — ISBN 985-11-0041-2
• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XV, cz. 2: Januszpol — Wola Justowska. — Warszawa, 1902.

Вонкавыя спасылкі

• Клічаў, Radzima.org