Дыжон

Дыжон
франц. Dijon
Герб Дыжону
Краіна:	Францыя
Рэгіён:	Бургундыя-Франш-Камтэ
Дэпартамэнт:	Кот-д’Ор
Кіраўнік:	Франсуа Рэбсамен[d]
Плошча:	40,41 км²
Вышыня:	245 м н. у. м.
Насельніцтва (2021)
колькасьць:	159 346 чал.
шчыльнасьць:	3943,23 чал./км²
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Паштовы індэкс:	21000
Геаграфічныя каардынаты:	47°19′23″ пн. ш. 5°2′31″ у. д.
Дыжон на мапе Францыі Дыжон
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.dijon.fr

Дыжон (па-француску: Dijon) — галоўны горад былога герцагства Бургундзкага, потым правінцыі Бургундыі, цяпер францускага дэпартамэнту Кот-д’Ор і рэгіёну Бургундыя-Франш-Камтэ (да 1 студзеня 2016 году — рэгіёну Бургундыя). На 1 студзеня 2021 году насельніцтва складае 159 346 чалавек.

Гісторыя

Дыжон быў ужо ў часы рымлянаў умацаваным месцам. У 1183 годзе атрымаў гарадзкія правы. Хрысьціянства ў гэтыя месцы прынёс пакутнік Бянігн Дыжонскі, які лічыцца нябесным заступнікам гораду.

Сваім палітычным значэньнем ў Сярэднявечча Дыжон абавязаны рашэньню герцага Робэрта I перанесьці сюды сталіцу ўсёй Бургундыі. Тым ня менш сапраўдны мастацкі й эканамічны росквіт Дыжону зьвязаны з кіраваньнем бургундзкіх герцагаў дынастыі Валюа ў XV стагодзьдзі. Менавіта тады ў горадзе працавалі выдатныя майстры готыкі на чале са скульптарам Сьлютэрам.

Пасьля далучэньня да Францыі ў 1477 годзе Дыжон заставаўся месцазнаходжаньнем Бургундзкага парлямэнту. Калі Людовік XIV заваяваў Франш-Комтэ, Дыжон з памежнага мястэчка ператварыўся ў буйны эканамічны й адміністрацыйны цэнтар. У Дыжоне нарадзіліся кампазытар Жан-Філіп Рамо й інжынэр Аляксандар Густаў Эйфэль.

Геаграфія

Горад разьмешчаны за 326 км на паўднёвы ўсход ад Парыжу, ля ўсходняга схілу Кот-д’Ор, пры ўпадзеньні Сюзон у раку Уш і пры Бургундзкім канале, які злучае сыстэму рэк Соны й Роны з ракой Сэнай; вузлавы пункт Парыска-Ліёнскай чыгункі.

Адукацыя

У Дыжоне функцыянуюць 15 ВНУ: унівэрсытэт Бургундыі, Нацыянальная школа прыгожых мастацтваў, мэдычная i фармацэўтычная школы, багаслоўская сэмінарыя, сэмінарыя для настаўнікаў і для настаўніц. Маюцца розныя навуковыя таварыствы, бібліятэка з 80 тысячаў тамоў і 900 рукапісаў, батанічны сад, абсэрваторыя й іншыя.

Эканоміка

Маюцца ліцейныя й аўтамабільныя заводы; разьвіта вытворчасьць ваўняных і баваўняных тканінаў, скуры, сусьветна вядомай гарчыцы, бочарных і васковых вырабаў, шпалераў, аўтамашын, хімічных прадуктаў. Таксама разьвіта вінаробства, садоўніцтва, кветкаводзтва; гандаль віном, дыжонскай гарчыцай і іншымі мясцовымі прадуктамі.

Славутасьці

Дыжон адносна мала пацярпеў у войнах апошніх двух стагодзьдзяў. У цэнтры захаваліся дамы XII—XV стагодзьдзяў і палац герцагаў Бургундзкіх зь вежай Філіпа Добрага; сваім цяперашнім абліччам ён абавязаны перабудовам XVII—XVIII стагодзьдзяў. Зараз палацавыя залы дзеляць ратуша й музэй выяўленчых мастацтваў з багатай калекцыяй старажытнафранцускага й старажытнанідэрляндзкага жывапісу.

Спорт

У горадзе месьціцца футбольны клюб «Дыжон».

Гарады-сябры

Сярод гарадоў Францыі Дыжон займае адно зь першых месцаў па колькасьці гарадоў-сяброў. Акрамя таго, Дыжон адзін зь першых гарадоў Францыі, які пасьля Другой сусьветнай вайны стаў сябрам з горадам Нямеччыны.

• Майнц, Нямеччына
• Валгаград, Расея
• Рэджа-Эмілія, Італія
• Пэч, Вугоршчына
• Скоп’е, Паўночная Македонія
• Ёрк, Вялікабрытанія
• Далас, Тэхас, ЗША
• Аполе, Польшча
• Клуж-Напока, Румынія

Асобы

• Аляксандар Эйфэль (1832—1923), інжынэр і прадпрымальнік
• Жан-Філіп Рамо (1683—1764), францускі кампазытар

Вонкавыя спасылкі

• Афіцыйны сайт